در شرایط کنونی و با توجه به تحولاتی که در ماه‌های اخیر پشت سر گذاشته‌ایم، دیپلماسی ایران در نیویورک باید چه رویکردی داشته باشد؟
وزیر امور خارجه کشورمان به همراه هیأت اعزامی از وزارت امور خارجه در نیویورک، در حاشیه مجمع عمومی، ملاقاتی با تروئیکای اروپایی داشتند. این ملاقات در شرایط ویژه‌ای برگزار شد؛ شرایطی که اروپایی‌ها در حقیقت برنامه خود برای فعال‌سازی مکانیزم اسنپ‌بک را در دستور کار قرار داده‌اند. از سوی دیگر، ایران اقداماتی برای اطمینان‌بخشی انجام داده است، از جمله توافق قاهره، که مسیر بازدیدهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تاسیسات هسته ای ایران را فراهم کرد. اروپایی‌ها پیش از این تأکید کرده بودند که ازسرگیری همکاری ایران با آژانس و سپس گفت‌وگوهای ایران با آمریکا، از پیش‌شرط‌های همکاری آنها است.
در این چارچوب، مهم است که ایران موقعیت حساس کنونی را درک کرده و هوشمندانه گام بردارد. به نظر می‌رسد که در شرایط فعلی هر دو طرف باید گام‌هایی برای اعتمادسازی بردارند. جمهوری اسلامی ایران همواره تاکید کرده که برنامه هسته‌ای آن اهداف نظامی ندارد و آماده اعتمادسازی و شفاف سازی درباره ماهیت صلح‌آمیز این برنامه است.
این اعتمادسازی می‌تواند زمینه‌ای برای تمدید حداقل شش‌ماهه جریان حقوقی و توقف موقت فعال‌سازی اسنپ بک فراهم کند تا دو طرف بتوانند نگرانی‌های خود را در فضای آرام مطرح کنند و راهی برای حل مسائل پیدا شود. این اقدام، هنر دیپلماسی در شرایطی که زمان کوتاه است را نمایان می‌سازد و به طرفین امکان می‌دهد سود بلندمدت خود را ببینند.
اروپا و آمریکا چه اهداف مشترکی را در پی تشدید فشارها بر تهران دنبال می‌کنند؟
اروپا و آمریکا در تلاش هستند تا از طریق فشارها، ایران را به پای میز مذاکره با خود برگردانند. یکی از شروط اروپایی‌ها، گفت‌وگوهای ایران با آمریکا بود. با وجود انتقادات ایران به اقدامات نظامی آمریکا، تهران آماده بازگشت به میز مذاکره غیرمستقیم با آمریکا بود. اما آمریکا تاکنون اراده‌ای برای شروع رسمی مذاکرات نشان نداده است و برخی تحلیل‌ها حاکی از آن است که این کشور ممکن است مذاکرات را پس از بازگشت قطعنامه‌های سازمان ملل آغاز کند.
در آمریکا نیز دیدگاه‌ها یکسان نیست؛ گروه‌های تندرو مانع پیشرفت مذاکرات هستند، در حالی که میانه‌روها به دنبال منافع بلندمدت آمریکا و امکان آغاز گفت‌وگو با ایران هستند. امیدواریم دیدگاه‌های معتدل بتوانند مذاکرات را به سمت گفت‌وگوی جامع و آرام پیش ببرند و فضایی برای تنش‌زدایی ایجاد کنند.
واکنش ایران نسبت به بازگشت احتمالی قطعنامه‌ها، کاملاً وابسته به نتایج مذاکرات با اروپا و آمریکا است. ایران همواره اعلام کرده است که دیپلماسی در هر شرایطی ادامه خواهد داشت و هیچ‌گاه درهای گفت‌وگو را نخواهد بست. در حال حاضر، خروج از معاهده ان‌پی‌تی در دستور کار نیست و تمرکز بر راه‌های منطقی و کم‌ضرر برای ادامه دیپلماسی است. با این حال، اگر اروپا اصرار بر روش فعلی داشته باشد، ایران ممکن است گزینه‌های دیگری را بررسی کند، هرچند امیدواریم تمامی مسائل از طریق گفت‌وگو و همکاری حل شود.
